Çin’e İstatistiksel Bir Bakış

2011’de olduğu gibi %45’in üzerinde bir oranla 2012 yılında da dünya ham demir çelik üretiminde pay sahibi oldu, Çin; toplam üretimi 716.5 milyon ton. Son 10 yılda Çin ham çelik üretim miktarı 3.2 kat artarken, dünya ortalaması 1,6 kat civarında arttı. Türkiye’nin üretim artış miktarı ise 2 kata yakın.

Çin üretim miktarı iç tüketimden bulduğu destekle gücünü korurken, ihracat pazarlarında Çin demir-çelik ürünlerine karşı koruma önlemleri artmaya devam ediyor.

Brezilya, Rusya ve Avrupa gibi dev pazarların bazı Çin menşeli demir çelik ürünlerine karşı aldıkları anti-damping ve ekstra gümrük tarife önlemleri Çin’in büyük hacimlerde kolay ihracat yapabilmesini olumsuz etkilemiş; Çinli ihracatçıları “henüz” koruma önlemi olmayan nispeten küçük ve gelişen pazarlara yönlendirmiş durumda. Tabii ki bu pazarların en umut vaat edeni 1 milyarlık nüfusuyla 54 ülkeden oluşan Afrika. Çin’in Afrika’da gerçekleştirdiği altyapı yatırımları ihracatına da önayak oluyor, çoğu Afrika ülkesi şu anda Çin’in şantiye sahası görünümünde.

Çin’in uzun vadeli sayılabilecek ana ihracat pazarları kendi çevresindeki başta Kore olmak üzere Uzak Doğu ülkeleri, Latin Amerika ve Afrika olarak gözüküyor. Bu bölgelere Çin’in 2012 yılında yaptığı nihai ve yarı mamul çelik ürünleri ihracatı hızlı bir artış göstermişken, Avrupa’ya yaptığı ihracatta %23 civarında bir düşüş var. Avrupa’ya yapılan ihracatın düşmesinin iki önemli sebebi var, birincisi tabii ki son bir kaç yıldır bitmeyen krizin yarattığı zayıf talep ve Avrupalı üreticilerin buna bağlı olarak düşük seviyelerde tutmak zorunda kaldıkları fiyatlar; ikincisi ise bu durumun sonucu olan kaplamalı ürünlere getirilen anti-damping vergileri.

Çin çelik ürünlerinin Latin Amerika’daki en büyük alıcısı 2012 yılında sırasıyla Venezuela, Brezilya ve Şili iken toplam ihracatı içinde Latin Amerika’nın payı geçen seneki oran %8’in üzerine çıkarak %10 olarak gerçekleşti.

Çin devleti birçok demir çelik ürünü için ihracatçılara %13’lere varan geri ödemelerle ihracatı desteklemeye devam etse de bazı ana kalem ihracat kalemlerinde eski rekabetçiliğini kaybetmiş durumda. Yassı çelik ürünlerde soğuk sac, galvaniz ve boyalı sacda bundan 2-3 yıl öncesine oranla ihracat pazarlarındaki lokal fiyatlarla Çin fiyatları arasında çoğu ülkede pek fark kalmadı. Bunda Çin dışındaki üreticilerin 2008 krizinden sonra gittikçe daralan talep nedeniyle fiyat seviyelerini arttıramamaları; buna rağmen Çin yuanının giderek değer kazanması, Çin iç piyasasının devlet bankaları ve projeleri kanalıyla desteklenmesi sayesinde fiyat seviyelerinin gücünü koruması gibi etkenler var.

Kendi çelik üretimi olan bölgeler ve ülkeler için Çin fiyatlarıyla uzun vadede baş etmek pek mümkün olmadığından, her çelik üreticisi devletlerine Çin ürünlerine anti-damping vergileri koyması konusunda baskı yapıyor. Bu şimdiye kadar Rusya, Brezilya ve Avrupa Birliği gibi ülke ve bölgelerde başarıya ulaştı. Tüm çelik ürünleri değil ama lokal üreticilerin rekabet edemediği boyalı sac gibi ürünlerde şimdilik gerçekleşmişken iç piyasalar daralmaya devam ederse diğer ürünlere de yayılması muhtemel gözüküyor.

Yukarıdaki dev çelik üretici devletlerin bile kendilerini korumaya aldırttığı durumlarda, Afrika’daki entegre olmayan tesislerin de devletlerine vergisel koruma önlemleri aldırttıklarını görüyoruz. Nijerya ve Kenya gibi Afrika’nın önemli ekonomilerindeki yerli ve çoğu yabancı yatırım olan re-roller/haddeleme fabrikaları Çin son ürün ithalatını imkansızlaştıran vergilerle ayakta durabiliyorlar. Bu arada bahsettiğimiz re-roller fabrikaların da ham maddelerinin büyük kısmının Çin’den geldiğini unutmamak gerekir.

Afrika’daki herhangi bir üretim olmayan bütün ülkeler, Uzak Doğu, tüm Orta Doğu, Latin ve Orta Amerika Çin için ciddi pazarlar olmaya devam ediyor.

Sonuç olarak Çin, çelik üretimi olmayan veya kısıtlı olan ülkeler için ithalat maliyetlerini düşük seviyelerde tutmak adına mükemmel bir açık kaynak iken, yerli çelik sanayisini ayakta tutmaya çalışan ülkeler için ciddi bir tehdit olmaya devam ediyor. Bu tehdit için hemen her ülkenin kendi üretim kalemlerine göre ithalata vergi koymak suretiyle önlemlerini aldığını görüyoruz. Bu da büyük ölçüde yerli sanayilerini korumaya yetiyor. Çin her ne kadar iç piyasasına odaklı olarak çelik üretimini arttırsa da 2012 yılında ulaştığı üretiminin %7’sine tekabül eden ve bir önceki yılın %14 üzerinde gerçekleşen 55 milyon tonluk ihracatı dünya çelik üretim ve ticaretine yön vermeye devam edecek.

Umut Erdal
Arena Metal Genel Müdür Yardımcısı