2012 Son Çeyrek İtibari ile Demir Çelik Piyasaları

(Çin Demir Çelik Piyasasında Regulasyon)

Henüz 2012 yılının son çeyreğinin başındayız.

Dengeli bir 6 aydan sonra, global demir çelik piyasaları 2012 3.çeyreğinde dalgalanmaya başladı. Bunun ana nedeni yaz sezonunun geleneksel düşük talep eğrisinin, özellikle dünyanın doğusundaki ayarsız yüksek üretimlerle birleşerek fiyatları aşağıya çekmesidir. Bu geçtiğimiz çeyrek de fiyatları %5 ila %10 oranında değişen oranlarda aşağıya çekmiştir.

Avrupa piyasası makro ekonomik/finansal sorunlarla uğraşmasına rağmen, burada ortaya çıkan düşük talep fiyatları dünyanın diğer bölgelerinden daha az etkilemiş görünüyor. Bunun nedeni ise buradaki üretimin dünyanın diğer bölgeleri ile kıyaslandığında daha konsolide olmasıdır -ki Avrupa kısmi fiyat stabilizasyonunu üretimi düşürerek sağlamaktadır. Böyle bir esneklik fiyat stabilizasyonunu sağlarken, Avrupa çelik piyasasını özellikle Çin’den gelen ucuz çelik ürünlerine karşı daha dikkatli ve tavırlı olmaya yöneltmiştir. Avrupa çelik piyasasının en önemli avantajı (yukarıda belirtmiş olduğumuz üzere) değişen talep durumuna karşı hızlı reaksiyon göstererek üretim miktarını ayarlayarak, fiyatlardaki aşırı dalgalanmaları önleyebilmesidir. Diğer bir avantajı ise ürünlerinin daha komplike olması, dolayısyla rekabete daha kapalı kalabilmesidir. Bu da bize Avrupalı çelik devlerinin zor zamanlardaki gücünün nereden geldiğine dair bir ipucu veriyor: Bu tip şıışık zamanlarda buradaki üreticiler uzun terminli ve kontratlı çalıştıkları otomotiv/beyaz eşya gibi sektörlerde yoğunlaşarak; rekabetin yoğun olduğu inşaat, vs alanlara yönelik düşük katma değerli ürünlerde üretim kısıntılarına gitmektedirler.

Çelik üretiminin genel olarak üretkenlik ve karlılık arasında formüle edilen çok hassas bir dengesi vardır. Herşey yolunda giderken yani hızlı ekonomik büyüme dönemlerinde, hem karlılık hem de üretim kapasitelerinin yüksek tutulması ile sermaye karlarında da katlanan artışlar sağlanır; ancak ekonomik durgunluk ve hatta küçülme zamanlarında en mantıklı çözüm üretimi kısmak ve karlılık oranı yüksek katma değeri fazla olan ürünlere yönelmektir. Bu yapılamadığı durumlarda zararlar katlanırken, artan stoklar da fiyatlar üzerinde aşağı yönlü baskıyı kuvvetlendirerek düşen ciroların üzerinde çarpan etkisi yaparlar. Eğer siz de demir çelik ürünleri alıcısı bir firma iseniz, gözünüzün önünde artan stokları izlerken reaksiyonunuz ne olacaktır? Tabi ki satınalma konusunda daha soğuk davranacak; ve mal almak kousunda niyetli iseniz de sonuna kadar pazarlık yapacaksınız.

İçinde bulunduğumuz zamanlar, sektördeki firmalar için çok iyi zamnlar değil. Belki modern silahlarla bir ok ve yaylarla donanmış bir kızılderili ordusuna karşı savaşıyorsunuz veya tam tersi…

Çoğu zaman sahnedeki eşitler arası bir savaş değildir.

Çin : Dünya çelik piyasasının açık ara devi. Geçen yıl sonu itibari ile 700 milyon ton sıvı çelik üretimini geçmiş durumdalar. Ancak hala dünyanın en dağınık konsolide olamamış çelik piyasası. Bir taraftan belki de dünyanın en liberal /rekabetçi çelik piyasası görüntüsü sergilerken, diğer yandan da bu aşırı dağınık yapı piyasayı tamamen devlet kontrolüne almış durumda. Aşırı rekabet maalesef uzun vadede sağlıklı bir çelik sektörünün devamlılığını sağlamıyor. Öyle veya böyle zamanla, rekabete dayanamayan verimsiz yapı bu piyasadan uzaklaşacak, ve eşitsizler arası savaş sonuçlanacaktır.

Aslında çelik sanayisi son 20 yılda hızla büyüyen Çin sanayisinin ana motorlarından biridir. Çelik ve inşaat sektörünün birlikte yarattığı büyüme ciddi bana kredi desteği ile büyümeyi oldukça hızlandırmıştır. Ancak sürekli altyağı yatırımlarına bağılı böyle bir büyümenin sonunun er geç geleceğini tahmin etmek zor değildir. Sanırım Çin ekonomisi artık bu kırılma noktasına gelmiş bulunuyor. Devlet bu devi ekonomiyi toptan yıkılmadan frenleyebilmek için belki zamanla çok da gerekli olmayan altyapı yatırımlarıyla besleyerek küçültecektir.Bu hayat öpücükleri de bu devin kendi kendini tedavi etme şansının olmadığını gösteriyor aslında. Sonuç olarak Çin kendi içinde bu dönüşümü /regülasyonu yaşarken, dünya çelik piyasaları için de bunu izlemek kolay olmayacaktır. Tahminlere göre şu an itibari ile Çinde üretilen çeliğin 200 milyon tonu iç talebin ötesinde bir üretimdir.

Önümüzdeki dönemde sektörün esas konuşacağı konular, Çindeki bu regülasyona bağlı olaylar olacaktır . Yani Çin’deki sektörel birleşmeler, Çinin iharacat konusunda belki aşırı agresyonu, devlet den gelecek yeni hayat öpücükleri, …diğer taraftan rakiplerde boş durmayacak şüphesiz. Çin çelik ürünlerine karşı yeni tarifeler veya tarife dışı (antidumping,vs) önlemlerle kendi kısmen küçük pazarlarını, bu dev kendi sorununu çözmeye çalışırken, korumaya bazen kurtarmaya çalışacaklardır.

Hünkar Karakaşlar
Arena Metal Genel Müdürü